สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
พระราชธิดาทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าเพียง ๑ วัน และยังไม่ได้รับพระราชทานพระนามเมื่อมีพระชันษาครบ ๑ เดือน พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประกอบพระราชพิธีสมโภชเดือนขึ้นพระอู่ แลพระราชทานนามว่า
สมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
สมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ประทับ ณ พระที่นั่งเทพสถานพิลาสประมาณ ๒ เดือน เจ้าคุณพระประยูรวงศ์จึงเชิญเสด็จไปประทับที่ตำหนักพระเจ้าพี่นางเธอกรมขุนสุพรรณภาควดี (พระองค์เจ้าศรีวิลัยลักษณ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสุพรรณภาควดี) ในพระบรมมหาราชวัง
เวลาผ่านไปประมาณปีครึ่ง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเป็นห่วงว่า พระเจ้าภาติกาเธอฯ จะไม่มีที่ทรงวิ่งเล่น เพราะในพระบรมมหาราชวังไม่มีหมู่ต้นไม้ร่มรื่นเหมือนในพระราชวังสวนดุสิต ดังนั้นจึงโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเข้าไปประทับที่พระตำหนักสวนหงส์ พระราชวังดุสิต เมื่อเดือนพฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๗๐ พระตำหนักนี้เคยเป็นที่ประทับของสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสา มาตุจฉาเจ้า (พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า) ก่อนเสด็จออกไปประทับที่วังสระปทุม
ทรงพระอักษร
เมื่อสมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ทรงเจริญพระชนมายุขึ้น พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี จึงทรงจัดการศึกษาถวาย ได้ทูลเชิญหม่อมเจ้าหญิงพิจิตร-จิราภา เทวกุล อาจารย์ใหญ่โรงเรียนราชินีมาถวายพระอักษรที่พระตำหนัก
การศึกษาที่พระตำหนักสวนหงส์เริ่มขึ้นเมื่อวันที่ ๑๕ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๗๓ จนถึงวันที่ ๑๑ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๖ จึงเสด็จเข้าศึกษาที่โรงเรียนราชินี โดยมีพระสหาย ๓ คน คือหม่อมราชวงศ์กอบศรี (เกษมสันต์) จารุมณี เด็กหญิงโรสรินทร์ (เศวตศิลา) สามเสน และเด็กหญิงงามเฉิด (พึ่งบุญ ณ อยุธยา) อนิรุทธเทวา ติดตามไปเรียนด้วย
การศึกษาของสมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ในพุทธศักราช ๒๔๗๖ – ๒๔๗๗ ไม่ต่อเนื่องดีนัก ด้วยเหตุทางการเมืองและการย้ายที่ประทับหลายครั้ง
ในปลายพุทธศักราช ๒๔๗๗ พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี โปรดให้สร้างวังส่วนพระองค์ถวายพระราชธิดาบนที่ดินซึ่ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานไว้ที่ริมถนนสุโขทัยตัดกับถนนนครราชสีมาไม่ห่างจากพระราชวังดุสิต เมื่อดำเนินการก่อสร้างตำหนักขนาดเล็กพร้อมเรือนไม้ของข้าราชบริพารเสร็จ ประทานนามว่า “สวนรื่นฤดี” (ขณะนี้เป็นสถานที่ราชการของกองทัพบก)
เมื่อย้ายมาประทับที่วังสวนรื่นฤดีในพุทธศักราช ๒๔๗๘ ก็ยังเสด็จไปโรงเรียนราชินีตามเดิม แต่การเรียนไม่สู้จะเป็นผลดีนักเพราะพระอนามัยไม่สมบูรณ์ และอาจเป็นเพราะความเปลี่ยนแปลงกระทบกระเทือนพระองค์มากเกินไป ในที่สุดจึงทรงลาออกจากโรงเรียนราชินี เมื่อเดือนพฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๗๘ โดยทรงศึกษากับพระอาจารย์ทั้งไทยและต่างประเทศเป็นการส่วนพระองค์ที่ตำหนัก การเรียนจัดตามหลักสูตรกระทรวงธรรมการ (ปัจจุบันคือกระทรวงศึกษาธิการ) มีตารางทรงพระอักษรครบทุกวิชา พระอาจารย์ชาวต่างประเทศ มักจะนำเด็กชาติอังกฤษและชาติอเมริกามาเฝ้าเพื่อให้ทรงคุ้นเคยกับเด็กต่างชาติ และเพื่อให้ฝึกหัดรับสั่งภาษาอังกฤษ นอกจากวิชาสามัญแล้ว ทรงเรียนการเล่นเปียโน โปรดการขับร้องเพลงไทยและเพลงสากล ทรงเล่นกีฬาเช่น โครเกต์ โปรดการฝีมือเช่น การถักนิตติ้ง
